Fanatyk Kartonu Forum Kartonowe

E-zin Kartonowych Fundamentalistów ;-)   

Numer 9 - marzec-kwiecień 2005

Spis treści:
ZapowiedziWyniki konkursu na najlepsze figruki wojowników z wyd. PermesRecenzjeRelacje z budowyABC Modelarstwa Kartonowego - część drugaABC - Jak można samemu przerabiać modele - polemika

Powrót do strony głównej |  Konkursy Fanatyka Kartonu |  Modele Fanatyka Kartonu

Fanatyk Kartonu #08  <> Fanatyk Kartonu #10

Witam.

Tylko winni się tłumaczą. Fanatyk ukazuje się z miesięcznym opóźnieniem, złożyło się na to kilka rzeczy i niestety żadna zależna ode mnie. Przepraszam i mam nadzieję, że FK#10 będzie na czas, czyli po "Kruszwicy".

W tym numerze zamknięty został konkurs na najlepsze figurki z wydawnictwa Permes. Zgłoszenia były dwa: dzieci z domu kultury z Trzcianki oraz redaktor naczelny. Niestety figurki Rzymian "naczelnego" zostały pożarte przez antyczne "potwory": Zuzille (lat 2.5) oraz Ani-hilatorkę (lat 1), zanim zdołały zostać sfotografowane. Obszerna relacja (z Trzcianki, nie z pożarcia) w tym numerze. Na liczne prośby wznawiam konkursy na modele Garlanda i Bristola Fightera z Quandtu oraz przedłużam termin zgłaszania się chętnych do konkursów na modele z Orlika. Tak "przy okazji" ogłaszam też dwa nowe konkursy, na najlepsze modele z wydawnictwa WAK. "Konkursy Fanatyka Kartonu"

W tym numerze Fanatyka Kartonu są kolejne gąsienice do pobranie. Tym razem do Hetzera. Ich autorem jest jak zwykle Mariusz "QŃ" Koński. Model do pobrania jak zwykle w dziale "Modele Fanatyka Kartonu". Oprócz nich szkrzynki amunicyjne do karabinów maszynowych US Army, autorstwa Chopina. Jest to cisza przed burzą modeli, mam już sporo zgłoszeń do tego działu, ale są to modele "większe", więc ich czas przygotowania też jest dłuższy. W tym numerze miała ukazać się "Saratoga" w skali 1:200 do pobrania, ale ze względu na ukazanie się dwóch modeli tego okrętu na rynku, na razie poczekamy :-) Natomiast w FK#10 lub #11 będzie do sciągnięcia wnętrze kabiny i wnęki podwozia do Hellcata w skali 1:200, serio.

Jeszcze do piszących artykuły do FK - jedyny akceptowalny format to TXT w kodowaniu iso-8859-2 !!! Dzięki temu, będę tracił mniej czasu na odkodowywanie, instalowanie edytorów tekstów, itp. Txt jest na tyle fajny, że każdy komputer to obsługuje.




 

Przemek "Homik" Bogusz

 

kontakt z "redakcją:
fanatyk_kartonu@gazeta.pl

NOWOŚCI i ZAPOWIEDZI

We Wrocławiu powstały dwa nowe wydawnictwa modeli kartonowych, pierwszym z nich (chronologicznie) jest WAK. Z tej firmy dostępne są obecnie dwa modele: ORP "Błyskawica" w malowaniu z Kampanii Norweskiej (1:200, autor G.Nowak, 25zł) oraz samochód osobowy z 1912r. Studebecker-EMF "30" Roadster (1:25, autor J.Obuszyński, 11zł). Jako zapowiedzi na maj są: HMS "Saumarez" - angielski niszczyciel z II Wojny, pogromca Scharnhorsta i Haguro (1:200, autor A.Kacz), oraz samochody osobowe z lat 20-tych Citroen Torpedo i Hanomag Komisbrot (1:25, autor J.Obuszyński).

 


Drugim, nowym, wydawnictwem z Wrocławia, są Modele Kartonowe. Dotychczas znaliśmy ich świetne modele dostępne w sieci "Modele Kartonowe", teraz zobaczymy ich modele w wersji papierowej. Wydawnictwo zapowiada całą serię polskich samolotów z okresu międzywojennego, jako pierwszy PZL P.8 (1:33, 9zł).


Orlik kontynuuje serię modeli samolotów w skali 1:25 autorstwa p.Dzięgielewskiego (MBig), tym razem jest to słynny Wright Flyer I (ok.18zł).


GPM poszedł za ciosem i po świetnej, ale piekielnie drogiej Saratodze, wydał Lexingtona. Model prawie dwukrotnie tańszy (ok.80zł), ale równie dobry (1:200, malowanie z lat 30-tych).


Mały Modelarz wydał zgodnie z zapowiedziami model samolotu z I Wojny Sopwith F.1 Camel (1:33, 9,50zł). Autorstwo p.Mistewicza wyjaśnia, że jest to świetny model, a do tego świetnie wydrukowany.


Razem z GPM-owskim Lexingtonem do sklepów trafiła <>Saratoga z FlyModelu/Gomixu. Skala 1:200 oraz malowanie z lat 30-tych, powoduje, że stanowi świetną "parę " do Lexa. Innymi nowościami z Gomixu są: PZL P.37b Łoś oraz MAC Ingram M10 - pierwszy model pistoletu maszynowego z kartonu do tego w skali 1:1. Pomysł co najmniej kontrowersyjny. Ceny modeli wynoszą odpowiednio: 66zł, 27zł i 20zł.


Zgodnie z zapowiedzią, p.Halinski wydał w serii Kartonowy Arsenał, model włoskiego myśliwca Macchi MC.202 (1:33, 22zł) - kolejna gratka dla "lotników". Jako zapowiedź - A6M2 Zero 21.


Długo nieobecne na rynku wydawnictwo Pro-Model z Wrocławia (chyba robimy się mocnym punktem na mapie wydawniczej Polski), wydało model holownika Taurus w skali 1:100 (27zł). Miła odmiana cywilna.


Answer zapowiada na kwiecień sporo modeli. W skali 1:200 mają się ukazać: japoński krążownik Isusu oraz angielski stawiacz min HMS Abdiel (cena każdego to 50zł). Z samolotów w skali 1:33, są zapowiadane 3 nowości: P-36A Hawk, Macchi MC.202 oraz PZL P.24G (ceny odpowiednio to 22zł, 10zł i 18zł).


W kioskach jest juz dostepny szósty numer Kartonowej Armii z wydawnictwa Permes - Grecy - Wojna Trojańska (12,50zł). Opis zeszytu w Recenzjach.





WYNIKI KONKURSU:
"Konkursu na najlepiej wykonane figurki z wydawnictwa PERMES" J

Powrót do spisu treści

Autor: SYS

W połowie lutego nasza trzcianecka, przy MDKowska modelarnia postanowiła przystąpić do jednego z konkursów organizowanych przez naszego Fanatyka Kartonu - "Konkurs na najlepiej wykonane figurki z wydawnictwa Permes". Modele figurek Permes, to modele sylwetkowe, i są naprawde bardzo proste i tanie. Przez co są kierowane do najmłodszych adeptów modelarstwa. Do konkursu przystąpił bardzo świeży narybek tej modelarni, mówiąc ściślej, co niektóży w ogóle wcześniej nie mieli do czynienia z tym wspaniałym hobby jakim jest modelarstwo kartonowe. Figurki mozna było wykonać w dwóch wersjach (tak bynajmniej nam się zdawało), wersję z białym tłem oraz bez niego, co nadało naprawdę o wiele większego efektu tym modelom.

Wszyscy ocenili, że najbardziej efektowną figurką była figurka Galijskiego Jeźdźca ze strony barbarzyńców. Podczas klejenia postanowiliśmy, że skleimy tyle figurek, by mozna było zainscenizować mimi-pole walki, pomiędzy Rzymianami,a barbarzyńcami. Następną zmianą jaką dokonano, było odcięcie nazwy figurki, która w założeniu miała być podstawką i przyklejenie jej z boku modelu, przez co można bez podnoszenia przeczytać, kogo która figurka przedstawia :-)

Do konkursu właściwego przystąpiło 6-ciu modelarzy: Jakub Szczepaniak, Maciek Jonas, Patryk Kaczmarek, Jakub Mazur, Dawid Karpowicz i Krystian Ciepluch. Ogólem wykonano ponad 30 modeli figurek. Najlepsze wyszły spod ręki Dawida - jako jedyne były restuszowane. Podsumowując, cały konkurs przerodził się w jedną wielką tygodniową zabawę, a owoce tej pracy są wyeksponowane w sali historycznej w jednej ze szkół podstawowych w Trzciance.

Modele firmy Permes to doskonała zabawa dla najmłodszych, która rozwija zdolności manualne i poszerza wiedze historyczną.

kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku



RECENZJE J

Powrót do spisu treści

kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku

Autor:Hook6 Początkowo kiedy Homik poprosił mnie o napisanie czegokolwiek na temat okrętu podwodnego A 5 wydanego przez "Bumażną Kolliekcję" zastanawiałem się skąd można wytargać jakiekolwiek wiadomości na jego temat bo pisać o 4 kartkach modelu w 2D można zdecydowanie niewiele. Okazało się również, że w sieci to można szukać i szukać i nic konkretnego nie znaleźć - hasło "A-5" jest niezbyt charakterystyczne. I wtedy nastąpiło odkrycie - mój własny dysk twardy zawierał to, czego szukałem pół dnia! Kiedy ja zapisałem tą stronę z historią tego okrętu? Mój rosyjski skończył się gdzieś w okolicach 1984 roku więc przebrnięcie przez tekst nie było łatwe i - mam nadzieję - niczego nie poprzekręcałem. A historia A-5 nie jest bynajmniej banalna....

Mały okręt podwodny typu AG (wg oznaczeń rosyjskich) był masowo używany w okresie I wś przez wiele państw. Łącznie zbudowano 71 okrętów tego typu z czego 35 służyło we flocie angielskiej, 11 w rosyjskiej, 8 we włoskiej, 2 w kanadyjskiej, 6 w chilijskiej i 9 w amerykańskiej. Niestety tekst, który posiadam rodzi wiele pytań na które nie udało mi się znaleźć w nim odpowiedzi. Opis ten jest więc bardzo niepełny. Okręty te były dziełem Johna Hollanda. Amerykanie w ówczesnym okresie nie mogli zaopatrywać walczących stron w sprzęt więc obeszli to w ten sposób, że gotowe podzespoły eksportowali do Kanady gdzie składano z tego zgrabne okręciki a stamtąd ruszały one do krajów jak wyżej. Rosja podpisała porozumienie o zakupie tego typu okrętu 15 sierpnia 1915 r. Wtedy Rosjanie nadali im nazwę typ AG (od Amerykański Holland - po ros. - Gołłand). Jakie oznaczenie nosiły w innych krajach? Jedyne jakie znalazło się w moim rosyjskojęzycznym tekście mówi o brytyjskim N 41... Rosyjskie AG zostały w stanie zdemontowanym dostarczone parowcami do Władywostoku a stamtąd 5 szt. trafiło do Piotrogrodu i 6 szt. do Nikołajewa (jak - koleją?) w których to stoczniach zostały wreszcie zmontowane.

Nasz późniejszy A-5 jako pierwszy z całej serii zasilił flotę czarnomorską w 1918 roku i pierwotnie otrzymał oznaczenie AG-21. Niestety okręt nie zdążył nawojować zbyt wiele. W wyniku rozwoju sytuacji - a ściślej zbliżania się wielkimi krokami jedynie sprawiedliwych oddziałów Armii Czerwonej - 26 kwietnia 1919 r. AG-21 razem z innymi okrętami podwodnymi floty wyszedł na redę Sewastopola i po otwarciu zaworów dennych został zatopiony. I tu dopiero zaczyna się ciekawa historia tego właśnie okrętu. W 1926r. radziecka już ekspedycja zbadała wraki zatopionych siedem lat wcześniej okrętów. AG-21 był w bardzo dobrym stanie. Leżał na głębokości 50m, ale już w grudniu tego roku rozpoczęto prace mające na celu jego wydobycie. W dwu etapach w sierpniu i wrześniu 1927 r. podniesiono go i przeniesiono na obszar o głębokości 36 m a następnie 21 maja 1928 r. wydobyto na powierzchnię. Remont kapitalny zakończył się 30 grudnia 1930m roku. Nasz okręt nosił teraz nazwę " Metalist" i numer burtowy "16". Pół roku później 8 lipca 1931 r. po zderzeniu z torpedowcem...znowu zatonął. Tym razem na głębokości 35 m. Na szczęście nowoczesna konstrukcja okrętu umożliwiła ratunek większości jego załogi i szybkie ponowne podniesienie go z dna. Już 1 stycznia 1932 roku po kolejnym kapitalnym remoncie "Metalist" po raz trzeci wszedł w skład floty czarnomorskiej. 15 września 1934 roku został przemianowany na A-5. W latach 1936-38 przeszedł kolejny w swym żywocie remont co zaowocowało tym, że w przededniu II wś ten nie najmłodszy już okręt stanowił w miarę sprawną i przygotowaną do działań jednostkę. Początek wojny zastał go w Sewastopolu, ale wkrótce w obliczu napierających wojsk niemieckich (nie faszystowskich czy hitlerowskich ale właśnie niemieckich) przebazowano go do Oczamcziri (napisałem fonetycznie) na Kaukazie skąd operował. 11 czerwca 1942 na patrolu u podejścia do Odessy odniósł swój pierwszy sukces. Załoga zaatakowała wychodzący z portu konwój i zatopiła rumuński transportowiec " Ardieał" (znów fonetyka). Niemcy chyba się wkurzyli bezczelnością wroga bo półtora miesiąca później na następnym patrolu załogę A-5 spotkała przykra niespodzianka... 25 lipca prawie na sam koniec patrolu A-5 weszła na niemieckie pole minowe. Miny przeznaczone specjalnie przeciwko okrętom podwodnym i wyposażone w długie anteny spełniły swoje zadanie - jedna z nich wybuchła tuż obok A-5. Okręt z uszkodzonym wałem, rozszczelnionym kadłubem i bez jakiegokolwiek zasilania opadł na dno. Ale załoga przeżyła i nie czekając na swój los zaczęła w ciemnościach walczyć o życie. Po kilku godzinach efekt był na tyle dobry że po nastaniu nocy udało się podnieść okręt i wypłynąć na powierzchnię. Położenie jednak było nie do pozazdroszczenia. Nieruchomy okręt pod samym nosem wroga na środku pola minowego. Przez następne cztery dni marynarze siedzieli w tej klatce pod wodą i wypływali nocą aby naprawić wał napędu i odzyskać możliwość poruszania się. Do swojej bazy popłynęli bez kompasu i większości działających przyrządów. Kiedy dotarli tam 4 sierpnia nikt na nich nie czekał. Mieli wrócić 31 lipca i A-5 był już uważany za zaginiony. Dok i kolejny remont przywróciły bohaterski okręt do świetności. Załoga odpłaciła Niemcom za swoje krzywdy. 11 kwietnia 1944 roku A-5 zaatakował konwój uciekających z Sewastopola statków wypełnionych wojskiem i zatopił dużą barkę desantową. Przez następne 7 godzin uciekał przed 3 okrętami eskorty - i uciekł z powodzeniem. Miesiąc później na kolejnym patrolu powtórzył sukces topiąc kolejną barkę z wojskiem a następnie zaatakował i posłał na dno transportowiec motorowy "Zepferd" (?). A-5 zakończył wojnę bez większych przygód. W 1945 roku był to już stary wysłużony okręt więc dość szybko zapadła decyzja o wycofaniu go ze służby a następnie o złomowaniu co odbyło się w marcu 1947 roku.

Okręty AG służyły we flocie radzieckiej niemal 30 lat co daje obraz ich sprawności i dzielności. Były to klasyczne jednokadłubowe jednostki z nadbudowanym kadłubem lekkim. Podzielone na 5 wodoszczelnych przedziałów miały innowację która się przydała - w każdym przedziale (z wyjątkiem drugiego) był właz umożliwiający opuszczenie zatopionego okrętu.


Podstawowe dane techniczne: Wyporność nawodna - 355 t Wyporność podwodna - 434 t Długość - 46m Napęd - diesle - 2x 240 KM - elektryczny - 2x160 KM Prędkość podwodna - 10,5 w nawodna 13 w Zanurzenie robocze 50 m max 100 m Uzbrojenie (stan na 1941r.) - 4 aparaty torpedowe 450 mm zapasem 8 torped, jedno działo półautomatyczne kal 45 mm Załoga liczyła 24 oficerów i marynarzy


Model okrętu nie należy do skomplikowanych i może stanowić wprawkę przed poważniejszymi tematami. Raptem dwa arkusze A4 z częściami i kolejne dwa z wręgami robią dobre wrażenie i właściwie zachęcają do wzięcia nożyczek do ręki. Opis jest co prawda po rosyjsku ale trzymanie się tylko kolejnych numerów części w nim występujących i odrobiny wyobraźni powinno zaowocować bezproblemowym sklejeniem tym łatwiejszym, że załączone rysunki właściwie pokazują wszystko co istotne. Przy skali 1:100 nie będzie też takim zupełnym drobiazgiem - wychodzi całe 46 cm kartonowej rury! Jedyne co naprawdę mi się może nie podobać to karton na jakim wydrukowano części - kreda Panowie. Niestety kreda. Ale po poznaniu historii okrętu mam coraz większą chęć zmierzenia się z tą kredą. Tym bardziej że A-5 ma tak cudownie archaicznie wyglądającą rufę...

Chętnych do obejrzenia modelu i zapraszam na stronę wydawcy. http://www.dolbichkin.narod.ru/modeli.html



Autor: LEPIK Dostałem od Homika do recenzji pierwszy numer WAK-u - samochód osobowy z 1912r. EMF (Studebecker) "30" Roadster - i "zmuszony" jestem go opisać :-) Wydawnictwo WAK zapowiada całą serię samochodów z początków XX wieku w skali 1:25, to dobrze. W modelarstwie kartonowym temat samochodów jest zwykle pomijany. Jedynie Czesi wydają liczne modele Skód i Tatr, u nas cisza. Nie licząc Małego Modelarza (lata 70-te), na rynku mamy dostępne 4 auta: Le Zebre z Orlika (skala 1:15), Prospera Lamberta z Answeru, oraz Forda T i Mercedesa Simplexa z chyba już nieistniejącego Omixu (wszystkie w skali 1:25).

Trochę historii. Fabryka EMF z Detroit, należąca do koncernu Studebecker, wypuściła w latach 1909-12 kilkanaście wersji samochodu określanego wspólnym mianem "30". Były tam wersje od zwykłych karet (4 osobowe, z pełną osłoną z brezentu), poprzez sportowe, turystyczne, quasiciężarowe, wszystkie w kilku odmianach, itp. W model przedstawiona jest wersja "roadster", określona przez autora modelu, jako przeznaczonej "dla młodzieży chcącej się wyróżniać". Sam samochód jest podobny do innych amerykańskich aut sprzed I Wojny, czyli koła od powozu (z tym samym rozstawem kół), lampy karbidowe lub naftowe, duży 5-6 litrowy silnik o małej mocy (20-25 KM), i inne podobne rozwiązania konstrukcyjne.

Model EMF'a jest objętościowo skromny (tylko arkusz A3 kartonu, oraz kredowa okładka), ale każda powierzchnia jest maksymalnie wykorzystana. Na arkuszu z częściami, mimo upchania jak największej ilości części, numeracja jest blokowa. Czyli jeśli sklejamy silnik, to jego wszystkie części są w jednym miejscu, z podobnymi numerami i do tego otoczone obwódką. Nic nie ma prawa zginąć, no chyba że w odkurzaczu mamy, żony, ... . Części są kolorowe (nadwozie jest niebieskie), zastosowano kilka faktur drewna, tapicerki. Środki kół są zaznaczone, czyli można spokojnie używać cyrkli tnących. Na tylniej stronie okładki znalazły się części nie potrzebujące tej samej faktury papieru co inne, czyli brezentowy dach (na odwrocie jest odpowiednia faktura), oraz drobne detale podwozia. Instrukcja na trzech stronach okładki, także jest blokowa i umożliwia sklejenie sekcji samochodu osobno i dopiero na koniec montaż ich w całość - jak w fabryce :-) Instrukcja jest "3D" i dokładnie pokazuje "jak-i-gdzie". Pokazany jest także sposób wykonania ruchomego układu kierowniczego i jezdnego - gwarantowany efekt "Tatko! To jeździ!". Model można wykonać w wersji prostej (bryła nadwozia, nieruchome koła, brak dachu) lub stopniując sobie stopień trudności, do całkiem skomplikowanej (otwarta maska, silnik, ruchome i skrętne koła, ruchoma kierownica, dach na stelażu, ...). Jedyny minus w modelu to malowanie części podwozia, brak jest odwrotnej strony ramy. Inna sprawa, że rama sklejana z dwóch warstw kartonu wymaga i tak sporego retuszu krawędzi. Jednak jeśli umieszczenie tych części miałoby podnieść cenę modelu, to sądzę że można wybaczyć ten minus.

Model Studebeckera oceniam bardzo dobrze. Za małe pieniądze - 10-11 zł - dostajemy uroczy model autka, które może skleić i tata, jaki i syn/córka. Dobrze, że jest to model "cywilny", bo o ile można znaleźć na rynku modele samochodów, są to zwykle "terenówki" wojskowe (gazy, willysy, wageny, ...). Homik pochwalił się ze mną planami na ten rok i sądzę, że miłośnicy samochodów będą zadowoleni, iż mogą stworzyć kolekcję tematyczną. Następny ma być Citroen Torpedo z 1921r. (żółciutki), a potem ciężarówka, a potem ... . Model do recenzji przekazało wydawnictwo WAK www.wak.pl .

kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku

Musze powiedzieć publicznie, że lubię wydawnictwo Permes i to z kilku powodów. Jako jedyne zawsze informuje nas o wszystkich nowościach, przesyła materiały i opisy do recenzji, przekazuje modele dla dzieci z Trzcianki, na konkursy, umieściło o nas info w najnowszym numerze ... bardzo mi się to podoba. Najnowszy numer trafił do redakcji FK zanim jeszcze dotarł do sprzedaży i o nim będzie ta recenzja.

Numer 6 - Specjalny - Kartonowej Armii przedstawia figurki i opis słynnej Wojny Trojańskiej. Po serii "rzymskiej", teraz następuje "grecka". W zeszycie mamy w miarę dokładny opis Wojny Trojańskiej (kto, kiedy, za co, kogo, ...) oraz mitów z nią związanych. Jest też wprowadzenie do historii Grecji (a konkretnie do jej wojskowości) i to chyba jeden z pierwszych poważnych błędów merytorycznych w Kartonowej Armii. Przedstawiony opis armii greckiej pasuje do czasów 700-300 p.n.e., a nie na okres Wojny Trojańskiej. Przede wszystkim w czasach Ajaxa, Menelaosa, Parysa e tutti cappi, nie było formacji falangi (!!!), i tym samym falangitów (którzy poza nazwą niczym się nie różnią od przedstawionych w zeszycie hoplitów). Wygląda na to że zaplątało się coś z następnego numeru. Oczywiście opis jest ilustrowany świetnymi ilustracjami, stylizowanymi na epokę.

Tyle o części opisowej. Co w środku? Tylko 9 figurek ... i Koń Trojański!!! Figurki typowe dla całej serii, ale chyba najbardziej dopracowane. Twarze plastyczne (np. Wikingowie byli pod tym względem trochę toporni), kolory strojów barwne, uzbrojenie i tarcze wymienne. Przedstawione figurki to głównie postacie "historyczne": Achilles, Odys, Hektor, ... ale zmieściło się też kilku "bezimiennych" hoplitów i falangitówi> (sic!). Teraz pora na opis Konia Trojańskiego. Duży jest :-) Zajmuje prawie 2 arkusze A4 i jest trójwymiarowy, czyli można na niego załadować oddział wojowników. Ładna faktura drewna, możliwość wykonania ruchomych kół (dla chcących) i ciekawy kształt na pewno zadowoli nabywców i sklejających.

Numer specjalny Kartonowej Armii na pewno jest gratką dla miłośników tej serii. Szkoda, że nie trafił do sprzedaży w czasie wyświetlania "Troji", na pewno rozszedłby się szybciej. Minusem jest wzrost ceny z 9,50 do 12,50 za zeszyt. Miejmy nadzieję, że to tylko "specjalna" cena dla numeru Specjalnego. W zapowiedziach są kolejne numery KA - Grecy i Persowie, Aleksander i Macedończycy, Krzyżowcy i ...... Husaria. Czekamy z niecierpliwością. Model do recenzji przekazało wydawnictwo Permes www.permes.pl - nowa strona wydawnictwa.

Miłośnik kartonowych okrętów z I Wojny w Niemczech ma dobrze. Idzie do sklepu i kupuje świetne modele z HMV lub JSC. Chyba coś nie tak? Nie dobrze napisałem z JSC. Większość "produkcji" Gdańskiego wydawnictwa w skali 1:250 szła na "zachód", do Polski trafiały "odrzuty z eksportu". Pisze odrobinę z przekąsem, ale faktem jest, że świetne modele w skali 1:250, długo były trudno dostępne w Polsce. We Wrocławiu w ogóle nie można było ich kupić, znaczy raz mi się udało, chyba "Koeniga" z niemiecką instrukcją budowy. Teraz jest lepiej. Modele posiadają trójjęzyczną instrukcję (polską, niemiecką i angielską) i są dostępne w dobrych sklepach modelarskich. Inna sprawa, że mają ceny "europejskie", choć i tak 2 razy tańsze, niż te same modele za Odrą.

Postanowiłem opisać w tej recenzji "matkę wszystkich krążowników bojowych", czyli HMS "Invicible". Okręt ten był pierwszym zbudowanym krążownikiem bojowym (vel. liniowym) na świecie. Zapoczątkował krótką modę na tego typu okręty. Zbudowany w 1906 roku (czyli rok po HMS "Dreadnought") przyćmił wszystkie dotychczas zbudowane okręty, nawet "Dreadnoughta". Super szybki, świetnie uzbrojony, posiadający ogromny zasięg krążownik sprawił, że opadła klapka w umysłach najważniejszych osobistości marynarek wojennych na świecie, zasłaniając wady tej klasy okrętów. Przeznaczony do zastąpienia krążowników pancernych, "Invicible" był od nich szybszy, potężniej uzbrojony i miał większy zasięg działania, ale miał też jak one cienki pancerz, chroniący go co prawda przed pociskami prawdopodobnych przeciwników, czyli krążowników pomocniczych i lekkich, ale absolutnie nie chroniącym przed ciężkimi pociskami pancerników. Jak się okazało w czasie wojny, to właśnie pancerniki i inne krążowniki bojowe były głównymi przeciwnikami tej klasy. Nic jednak nie zapowiadało tragedii. Najpierw eskadra adm. Beatty'ego rozpędziła niemieckie krążowniki (tym bojowe) koło Ławicy Dogger, potem "Invicible" i "Infexible" zmasakrowały eskadrę adm. von Spee koło Falklandów, ale potem coś się zacięło. Royal Navy zaczęło wykorzystywać je jak szybkie pancerniki, czyli do rozpoznania przeciwnika i wiązania go ogniem do czasu nadejścia wolniejszych głównych sił. Zemściło się. Już wcześniejsze bitwy pokazały, że angielskie krążowniki bojowe, są wrażliwe na ogień przeciwnika (nie tylko kal. 280 i 305 mm, ale nawet 210 mm), tym razem spotkały koło Jutalndii równych sobie przeciwników, czyli eskadrę adm. Hippera. Niemieckie krążowniki liniowe choć budowane wg podobnych założeń co brytyjskie, były jednak lepiej opancerzone i w ogóle bardziej żywotne. W czasie bitwy sił rozpoznawczych, zatonęły "Indeftigable" oraz "Queen Mary", potem Hochseeflotte zatopiło jeszcze i naszego "Invicible". Inne okręty także były poważne "poszarpane". Wszystkie te straty pociągnęły liczne ofiary w ludziach (po ok. 1000 na każdym z okrętów). Niemcy stracili "Lutzowa", ale raczej z racji obawy przed dostaniem się jego zespołu holującego pod ogień Anglików, bo szansa na doholowanie go do portu były spore (dobiły go własne torpedowce). Wpływ bitwy Jutlandzkiej na budowę krążowników bojowych był bardzo widoczny. Anglicy zaczęli niekończące się przeróbki ledwo co ukończonych "Repulse" i "Renown", a zbudowano potem tylko jeden krążownik tej klasy - "Hood", który jak skończył wiadomo. Niemcy z racji tego, że zostali zamknięci w swych bazach nie wprowadzili do służby wielu nowych okrętów. Mając udany typ "Lutzow/Derfflinger", oparli na nim "Hindenburga" i na tym skończyła się ich przygoda z tą klasą (właściwie to skończyła się w wodach Scapa Flow, ale to inna historia). Japonia skorzystała najbardziej. Jej krążowniki liniowe typu "Kirishima" były tak naprawdę szybkimi pancernikami, i dobrze służyły (po modernizacjach) nawet w czasie II Wojny. W innych krajach rozpoczęte krążowniki bojowe, albo złomowano po wojnie, albo przerabiano na lotniskowce (długie kadłuby i mocne maszyny świetnie się do tego nadawały). W ten sposób powstały: "Saratoga", "Lexington", "Akagi", "Kaga", ... .

Tyle wstępu :-) Teraz model. Składa się on z 14 arkuszy A4 kartonu (z tym że na kilku są "wręgi"), dwóch arkuszy A4 papieru z instrukcją i okładki. Kolory częsci ładne, choć "szare". Pokłady w kolorze "orzechowym", zaznaczone boczne krawędzie deskowania, ale nie ma ich końca !!! Czyli deski są długie nawet na 75 m (w orginale), podobny błąd występuje w kilku innych posiadanych przeze mnie modelach JSC. Opracowanie jest oczywiście komputerowe. Na plus należy zaliczyć też odpowiednie, bo spore, odstępy między częsciami. Rysunki montażowe zajmują 2,5 strony A4. Niby jest wszystko na nich pokazane, ale jakoś ich mało jak na tak duży okręt. Instrukcja słowna obejmuje wszystkie częsci, choć większość zdań brzmi: "skleić jak na rysunku" lub "skleić część X z częścią Y". Na IV stronie okładki są zdjęcia sklejonego "Invicible ... ale współczesnego lotniskowca. Sądzę, że zdjęcia modelu zawartego w zeszycie byłyby lepszym pomysłem.

Szkoda że tylko do linii wodnej, ale jak wyjaśniało wydawnictwo już parę razy nie planuje wprowadzenia dna do okrętów. Mimo wszystko nowe modele w skali 1:250 z JSC są godne polecenia. Wysoka cena (40-60 zł) jest rekompensowana przez jakość projektu i druku. Przydałaby się lepsza instrukcja, obszerniejsza, ale to co jest też wystarcza. Mam nadzieję, że JSC pokaże nam nie tylko modele z Kaiserlichemarine (plus 3 z Royal Navy) i wyda np. jakiegoś "francuza", lub "japończyka".

kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku

Na ten model czekałem parę lat. Karaś jakoś mało miał miniatur w kartonie w porównaniu np. z Łosiem czy innym Junkersem. W zamierzchłych czasach był model z Małego Modelarza (1969 rok), a w ostatniej dekadzie ukazał się w FlyModelu (świetny, choć teraz już ubogi, model p.Grzelczaka) i WIRze (1:50). Jak tylko usłyszałem, że Gomix/FlyModel wydaje ponownie Karasia, pomyślałem o przerysowanym modelu pana Tadeusza, jak ja się zawiodłem .... :-)

PZL P.23 Karaś został skonstruowany jako samolot liniowy, co miało oznaczać wg mnie samolot pola walki. Czyli rozpoznanie przeciwnika i jego zniszczenie. Poziom ówczesnej techniki i mnóstwo obowiązków stojących przez Karasiem, spowodowały, ze powstał samolot "średni". Jak na rozpoznawczy za duży i za wolny, jak na bombowiec zabierał za mało ładunku i nie był przystosowany do działań w locie nurkowym, a jak na szturmowiec był za mało opancerzony. Jego antenat z 1939 roku - Ju87, był w każdym punkcie lepszy. Karasie dzielnie walczyły we Wrześniu (stracono 112 ze 120 sztuk) i mimo wad, okazały się przydatne.

Nowy model z Gomixu zaprojektował p. Świerczewski i wyszło mu to bardzo dobrze. Na poczatek rzuca się w oczy świetan okładka p.Kolachy (wg mnie obecnie najlepszy malarz okładek lotniczych). W środku znajdujemy 4 arkusze A3 kartonu i 2 arkusze papieru. Części są upchane i jest ich bardzo dużo. W modelu możemy wykonać ruchome lub stałe powierzchnie sterowe, pełen silnik i przedział załogi. Druk jest najwyższej jakości i wygląda bardzo realistycznie (jedyny minus to czarne nity - zgodnie z wytycznymi czytelników mam piętnować czarne nity tam, gdzie powinny być w kolorze kamuflażu, czyli w wydruku, np. trochę ciemniejsze od koloru bazowego). Kabina jest napchana częściami. Co miłe dla młodszych modelarzy, siatka oszklenia kabiny jest pokolorowana, czyli , jeśli nie wykonamy jej z folii, to nie będą nas straszyć białe pola. Strony z rysunkami montazowymi zawierają ich mnóstwo. Ja po 60 się pogubiłem. Bardzo ładna instrukcja.

Bardzo polecam ten model. Jest to jeden z najlepszych modeli polskich samolotów na rynku, powinien się znaleźć pod sufitem każdego "polakofila". Cena modelu jest spora, ok.27zł, ale zawartość w pełni rekompensuje ten wydatek i sądzę że za te pieniądze będziecie mieli długą i miła zabawę.

kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku

Kielecki Quandt słynie nie tylko z pokryć dachowych :-P Czasami wydaje też modele kartonowe. Jak praktycznie każde wydawnictwo wydaje po trochu z każdej dziedziny. Jedną z liczniejszych w Quandzie są "druciaki". Każdy z czterech wydanych jest oryginalny (FK już zrecenzował i zrelacjonował Bristola Fightera), do tej recenzji wybrałem Siemensa-Schukcherta D.III.

Siemens jest znaną fabryką wszelkich urządzeń technicznych, od drobiazgów po silniki okrętowe. Przed Wielką Wojną produkował m.in. tramwaje, ale po wybuchu wojny wiele firm utworzyło działy lotnicze (np. wrocławski Linke-Hoffman, zwany potem PaFaWagiem, a obecnie bodajże Bombardierem, znany na świecie producent wagonów i lokomotyw, produkował bombowce). Siemens zaczął od dużych maszyn serii R, a potem kupił znakomity patent polaka Henryka Brzeskiego na silnik birotacyjny. Silnik ten umożliwiał zwiększenie możliwości i osiągów przy zastosowaniu silnika rotacyjnego, który pod koniec wojny wychodził już z użycia, na rzecz silników rzędowych (choć ilości ich zawsze były niewystarczające). Zbudowana seria myśliwców wykorzystujące te silniki charakteryzowała się małymi wymiarami i świetnym wznoszeniem. SSW D.III i D.IV choć mniej słynne od Fokkerów i Albatrosów, były naprawdę dobrymi myśliwcami swoich czasów.

Model p.Pacyńskiego zajmuje 2 arkusze formatu A4+ kartonu plus okładka. Model jest w atrakcyjnym malowaniu znanego asa Udeta. Kadłub czerwony, a skrzydła pokryte Lozangiem (podoba mi się tu mały szczegół - pokazane jest łączenie dwóch arkuszy płutan z nadrukiem z przesunięciem, a nie jak w większości modeli, jakby całe skrzydło składało się z jedego arkusza). Wszystko to sprawia, że Siemens po sklejeniu jest atrakcyjny. Opis budowy jak zwykle dość ubogi, ale model skleja się dobrze. Widać go często na konkursach, choć z racji swej wielkości (a raczej jej braku) nie zajmuje medalowych miejsc.

Podsumowując za 8-10 zł dostajemy dobrze opracowany, atrakcyjny model "druciaka". Polecam jego zakup i sklejenia, na pewno stanie się ozdobą jak nie kolekcji to żyrandola, choinki, ... . Mam nadzieję, że temat samolotów będzie kontynuowany w Quandzie, w równie atrakcyjny sposób.




RELACJE Z BUDOWY J

Powrót do spisu treści

Autor: Grzegorz Nowak (W). P 46 Sum to prototyp samolotu rozpoznawczego i lekkiego bombowego (liniowego) z 1938 r., zbudowany jako następca PZL 23 Karaś na podstawie doświadczeń z eksploatacji tego ostatniego. Wysławił się lotem z Bukaresztu do oblężonej Warszawy 25.IX.1939 przewożąc ostatnie rozkazy dla walczących wojsk - w tym rozkaz utworzenia organizacji podziemnej. Model tego samolotu ma dla mnie duże znaczenie sentymentalne - od niego zacząłem moją przygodę z modelarstwem kartonowym - wcześniej były tylko plastiki. Zacząć zacząłem, ale wtedy go nie skończyłem - w związku z tym powstał "kompleks" Suma, i co jakiś czas nachodzi mnie aby wykonać model tego samolotu.

kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku

Sum, jak do tej pory doczekał się jednego kartonowego opracowania - śp. Leszka Komudy zamieszczonego w Małym Modelarzu nr 1/1982. Skala 1:33, 5,5 arkusza A4 części, brak wnętrza kabin pilota i obserwatora, szczątkowe wyposażenie kabiny strzelca. Początkowo miałem go robić takim jaki jest w wycinance, ale.... Ale coś mi się stało i stwierdziłem że przeskaluję do 50'ki - aby pasował do reszty kolekcji moich samolotów z Kampanii 1939. Dodatkowo zabrałem się za wykonywanie wnętrz...Ale po kolei... Na początku oczywiście skaner - skan w rozdzielczości 300 dpi, przerzut do Adobe, lekkie podczyszczenie arkuszy, zmniejszenie i druk. Papier o gramaturze 160, satin, druk w rozdzielczości ok. 600 dpi - efekt jak na moje domowe potrzeby zupełnie wystarczający. Wycinanie zacząłem od segmentów kadłuba nr 6 i 5 - centralnej części zawierającej kabiny pilota i obserwatora. Pierwszy kłopot - totalny brak dokumentacji jak wyglądała kabina w środku. Po przeszukaniu sieci znalazłem na witrynie PMW galerię fotek plastikowego Suma w skali 1:48, w którym wnętrze zostało wykonane na podstawie wnętrza Karasia. Po dłuższym przemyśleniu stwierdziłem że to dobry pomysł - model wykonuję dla siebie i niespecjalnie zależy mi na wykonywaniu ścisłej repliki, w związku z tym sięgnąłem po stare opracowanie Karasia z Fly'a autorstwa Tadeusza Grzelczaka i zmniejszyłem wnętrza kabin do skali 1:50. Pierwszy montowałem segment nr 6 - ze względu na jego centralne położenie. Po dopasowaniu w nim kawałka wnętrza z Karasia, zacząłem do niego dopasowywać segment nr 5 - z kabiną pilota. Dziwnie wyglądają w nim "listki" mające wejść w odpowiednie miejsca w segmencie 4 (maska silnika) - dziwnie i niepraktycznie, lepiej je odciąć i dokleić do maski, a całość pasować jako dwa niezależne segmenty. Po odcięciu "listków", zmontowaniu kabiny pilota i sklejeniu segmentów razem ze sobą zrobiłem krok do tyłu - czyli wziąłem się za wykonywanie segmentu 7 - zawierającego kabinę strzelca. Niestety - przy dopasowywaniu "wyszedł brak" od góry kabiny paska o szerokości ok. 3 mm co widać doskonale na zdjęciach. Dodatkowo należy przyciąć o jakieś 2-3 mm w miejscu pasowania z następnym segmentem - nr 8. Nie wykonywałem otwartej kabiny, w związku z tym ominęły mnie kłopoty z pasowaniem wnęki km-ów, a podejrzewam że tam też byłby kłopot. Część ogonowa - segmenty nr 8 i 9 nie przysparzają większych kłopotów - wystarczy po prostu wyciąć i skleić. Kolejny etap to wykonanie silnika. Udało się to, mimo dość specyficznego opracowania tej części, bez większych kłopotów - tak jak przewidział autor. Jedyny problem to "rozgryzienie" z instrukcji rys. nr 13 (nomen omen), ale na szczęście nie jest to podstawowy rysunek do wykonania silnika. Po sklejeniu silnika i zmontowaniu go w całość z resztą kadłuba przeszedłem do skrzydeł. Mają dość specyficzny dźwigar - pudełkowy i starannie należy go zmontować aby zachować właściwy profil i symetrię. Przy skrzydłach też jest mały kłopot z montażem - części zewnętrzne są za duże w stosunku do centropłata i wymagają manipulacji nożyczkami aby wszystko razem ze sobą pasowało. Przy montażu do kadłuba wychodzą lekkie szparki na łączeniu - można albo to dociąć, albo zamaskować paskami profilującymi - ja wybrałem to drugie rozwiązanie. Sklejenie stateczników nie sprawia większych problemów, z wyjątkiem może właściwego uformowania stateczników pionowych. Wykonanie podwozia też nie jest problematyczne - wszystko dobrze pasuje, jedynie należy zwracać uwagę na wzajemną geometrię. Po zakończeniu prac model pokryłem warstwą lakieru matowego. Teraz cieszy moje oko spokojną, elegancką linią.

kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku


Autor: Adam Guzik Pan Haliński, to trochę dziwny człowiek, chciałoby się powiedzieć. Wydaje chyba najlepsze modele kartonowe w Polsce, przez co zyskuje sobie zagorzałych zwolenników, do których należę m.in. ja. Jednocześnie najczęściej nie trzyma się terminów wydawniczych, choć sporo zmieniło się na lepsze w tej materii, a wcześniej bywało też tak, że modele pojawiały się "znienacka", bez żadnych zapowiedzi. No cóż, wtedy jeszcze nie było Forum... Patrząc z punktu widzenia kupującego, w obu przypadkach efekt jest bardzo podobny - modelarze tracą głowy i czym prędzej sięgają po sakiewkę dając jej ulżyć, godząc się czasami na spory wydatek. Albo Haliński robi to nieświadomie, albo jest znakomitym psychologiem...

kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku

Grumman F6F-3 Hellcat należy do grupy modeli wydanych "znienacka". Pojawił się w kioskach latem 2000 roku. Model ten zresztą przypadkowo wypatrzyłem późnym wieczorem w kiosku, więc musiałem przeżywać męki do ranka następnego dnia, by chyżo ruszyć do kiosku po swój egzemplarz. Ja darzę ten samolot bardzo dużym sentymentem, bo był on tym "pierwszym", który udało mi się jako tako skleić (brakowało podwozia, więc możnaby rzec, że była to wersja w locie...). Tamten model pochodził z Małego Modelarza. Jak jest z opracowaniem z wydawnictwa A. Halińskiego? Model już na początku sprawia bardzo dobre wrażenie. Bardzo ładna okładka autorstwa J. Wróbla przedstawia bohatera mojej opowieści w locie nurkowym. W tle widać płonące maszyny japońskie. Opracowanie to jest w formacie B4 i składają się na nie 4 strony kartonu z częściami oraz wręgi wydrukowane na papierze offsetowym. Do tego dochodzi jeszcze ciekawy rys historyczny, dobry opis budowy (we wcześniejszych modelach Halińskiego opisy wołały o pomstę do nieba) oraz bardzo czytelne rysunki wykonawcze. Są one wykonane jeszcze bez charakterystycznego dla obecnie wydawanych modeli 3D. Autorem modelu jest Bogdan Sprawka. Był to jego pierwszy model wydany u A. Halińskiego, nic mi nie wiadomo o innych modelach zaprojektowanych przez tego autora. Pan Sprawka popisał jakością, precyzją i Bóg wie, czym jeszcze. Liczyłem na kolejne modele tego autora wydane u Halińskiego, ale jak na razie nie pojawiły się, a szkoda. Na nasz model składa się ok. 360 elementów kartonowych oraz 45 do wykonania z drutu. Wtedy ilość ta wydawała mi się zawrotna, jak na myśliwiec jednosilnikowy z II W. Św. (bo była...), obecnie nie wywołuje już takich emocji, bo np. P-51D Mustang Marcina Grygiela składa się z ok. 586 części + ok. 41 do wykonania z szablonów, a już taki FW-190A tego samego autora, to około 840 części (kartonowych + szablony). Jednak jakby nie patrzeć, nie jest to napewno ilość mała i model raczej nie nadaje się dla początkujących modelarzy, choć przyznam, że jeśli ktoś będzie miał trochę więcej cierpliwości, to przy tej klasie opisu jest w stanie dobrnąć do końca. Kolorystyka modelu jest znakomita. Składają się na nią 4 barwy podstawowe: ciemnoniebieska, jasnoniebieska, jasnoszara oraz zielona. Wszystkie kolory oddano wg mnie bardzo dobrze. Na model zostały naniesione ślady eksploatacji m. in. w postaci okopceń z rur wydechowych wzdłuż kadłuba. Niestety, wdarł się tutaj duży błąd, o tej sprawie napiszę później. Cała reszta śladów eksploatacji jest wg mnie w porządku. Osobiście, wolę, gdy model posiada waloryzację, gdyż jest wtedy bardziej naturalny i traci swój kartonowy charakter, co dla mnie jest zaletą. Rozumiem także oponentów takiego rozwiązania, miejmy tylko nadzieję, że zawsze każdy z nas znajdzie coś odpowiedniego dla siebie. Autor przyjął specyficzny sposób numerowania części, mianowicie pierwsza liczba oznacza numer sekcji, a dwie dalsze numer części. Szczerze mówiąc, wolę "klasyczny" system, ale nie twierdzę, że z tym jest coś nie tak. Może nawet jest lepszy. Jaki efekt można uzyskać sklejając ten model "prosto z zeszytu"? Przede wszystkim, model ma bogate wyposażenie kabiny pilota, łącznie z oddzielonymi pasami i przy właściwym retuszu części sprawia znakomite wrażenie. Ponadto, silnik zawiera pierwszą gwiazdę cylindrów, druga jest już tylko narysowana, co dla jednych będzie zaletą (bo tak właściwie, to ta druga gwiazda jest mało widoczna), a dla innych wadą (bo tak właściwie, to ta druga gwiazda jest jednak widoczna). Nieusatysfakcjonowani takim rozwiązaniem będą musieli parę rzeczy pozmieniać we własnym zakresie. Podwozie zawiera wnęki, bardzo dobrze opracowane zostało kółko ogonowe. Model nie ma oddzielonych sterów kierunku i wysokości. Kształt owiewki w zasadzie zmusza nas do zakupienia gotowego elementu. Mojego Hellcata sklejałem przez około 4 miesiące, od końca czerwca do połowy października 2001. W tym okresie miałem przerwy, więc napewno nie jest to minimalny czas potrzebny do sklejenia tego samolotu. Model sklejałem tak jak został opracowany, bez żadnych dodatkowych wzbogaceń. Jest to opracowanie komputerowe, bardzo precyzyjnie zaprojektowane, przez co nie zostawia żadnego marginesu na błąd. Ale muszę przyznać, że z tego powodu sklejanie sprawiało mi dużą satysfakcję, gdy przymierzałem jakiś segment, po prostu pasował jak ulał. Problemy miałem jedynie przy wlocie powietrza do silnika. Krateczka narysowana na wrędze, imitująca filtr powietrza, była chyba w niewłaściwym miejscu, bo nie pokrywała się z oklejką i w efekcie było widać białe pola na wrędze. Retusz wręgi załatwił sprawę. Kabina pilota ze względu na swoją dokładność i szczegółowość wymagała skupienia. Owiewkę musiałem, niestety, zrobić z szablonu, gdyż nie udało mi się zakupić gotowej. Przyznam się bez bicia, że jest to najsłabiej wykonany element w moim modelu, ale na szczęście mój błąd nie rzuca się tak bardzo w oczy. Kółka wykonałem sam, gdyż kupno gotowych, to dla mnie zbędny ekspens. Efekt jaki udało mi się uzyskać, można zobaczyć na zdjęciach. Na koniec pozostaje mi do omówienia sprawa tego błędu, który spowodował tyle zamieszania. Chodzi o te nieszczęsne przesunięcie smugi po spalinach na jednym z elementów. Problem jest tym śmieszniejszy, że waloryzacja dzieli modelarzy na dwa obozy, zwolenników i przeciwników, a w tym modelu nie zadowala ani jednych ani drugich... No cóż, z wszystkiego można robić tragedię, ale ja nie rozdzierałbym zaraz szat z tego powodu. Oczywiście zawsze jest to błąd, w tym przypadku nawet dość poważny i napewno nie ma się z czego cieszyć, ale skoro skleiłem ten model, a nie wyrzuciłem go do kosza po wykryciu defektu i skoro wszyscy moi goście chwalą ten model (a stoi on na górnej półce, więc defekt widać), to widocznie nie jest znowu tak źle. Ów błąd został przez p. Halińskiego pośrednio naprawiony przez wydrukowanie odpowiedniej części w P-39 Airacobra. Jestem pewny, że p. Haliński wyciągnął już dawno odpowiednie wnioski i nie dopuści już drugi raz do takiej sytuacji. A, już trochę moralizując, nie jest źle, gdy człowiek popełnia błąd, bo wszyscy jesteśmy omylni, ale wtedy, gdy błąd niczego człowieka nie uczy. A podobno jeszcze większą sztuką jest uczyć się na błędach innych. Amen. ;) P.S. Do zdjęć modelu dołączyłem też screeny z gry IL-2 Sturmovik, przedstawiające mojego "delikwenta". Gra po prostu znakomita, zapierająca momentami dech w piersiach. Po co o tym piszę? Ano właśnie, wielu modelarzy lubi budować więź modelarz-model, co jest zrozumiałe, wtedy po prostu wychodzą piękniejsze modele. Właśnie ta gra pozwala poczuć klimat samolotu, można pooglądać jak działają elementy ruchome w danej maszynie (klapy, lotki, stery, manetki...), poczuć klimat kabiny pilota, która jest jak prawdziwa. Potem już nie pozostaje nic jak tylko się przykładać przy budowie modelu... (skrinów tych nie zamieściłem ze względu na oszczędność miejsca - red.nacz.).

kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku kliknij dopiero po wczytaniu całego wątku



ABC modelarstwa kartonowego J

ABC Modelarstwa Kartonowego - część druga (z czterech)

Autor: Jan Kołodziej.

Powrót do spisu treści

Zaczynamy sklejać.


Mamy już model - wycinankę, jego kopię "awaryjną", narzędzia, kleje i miejsce do pracy. Dobrze jest postarać się również o dokumentację - o tym napiszę później. Każdy wydany model posiada instrukcję sklejania oraz wiele rysunków, które mają za zadanie ułatwić nam pracę. Autor opracowania poszczególne części narysuje bardzo szybko - za to więcej czasu poświęca na wykonanie właśnie tych rysunków i sporządzenie opisu. Przestrzegajmy go! Zaczynamy budowę modelu właśnie od przeczytania całej instrukcji i porównania jej z rysunkami i z częściami. Tylko tak zapewnimy sobie pogląd na całość prac i odkryjemy zawczasu miejsca, które mogą sprawić nam kłopot. Wówczas warto poprosić o pomoc kogoś doświadczonego - na przykład w najbliższej modelarni. Modelarz pomocy nigdy nie odmówi. W opisie budowy znajdziemy oznaczenia grubości materiału do podklejenia - najczęściej w postaci gwiazdek (*) oraz objaśnienia co do konkretnej grubości ( na przykład: *** = 1mm). Podklejamy wycięte z grubsza elementy, lub całe strony (jeśli wszystkie elementy na stronie tego wymagają) - do tego najlepszy będzie klej Butapren. Możemy przystąpić do wycinania.


Wycinanie


W zależności od kształtu danego elementu wybieramy odpowiednie narzędzie. Dla niedużych części, o nieskomplikowanych kształtach najlepsze będą nożyczki. Jeśli część jest długa i prosta, w dodatku podklejona - zastosujmy nożyk i linijkę. Po ucięciu nożykiem obejrzyjmy krawędź: jest nieco "podniesiona" - trzeba ją lekko spłaszczyć paznokciem. Do części okrągłych stosujemy najlepiej cyrkiel tnący. Natomiast kiedy kształt będzie skomplikowany, wymiary będą małe - zastosujmy skalpel. Wycinamy trzymając go pionowo i wykonując ruchy góra-dół, jak maszyna do szycia, miejsce po miejscu ("metoda dzięcioła").

Jeżeli malutką część umieścimy na twardej deseczce możemy się również posłużyć ostrzem śrubokręta lub wybijakiem. Najlepiej ciąć idealnie po linii konturu danej części. Zróbmy eksperyment: po wycięciu obejrzyjmy część , a raczej jej krawędzie pod lupą. Wyszło nam idealnie?

Nic nie jest wieczne. Dlatego bardzo często zmieniamy ostrze na nowe, odłamujemy segment nożyka. Te narzędzia są bardzo tanie i szkoda się męczyć ze zużytym ostrzem. Pamiętajmy również o zachowaniu ostrożności - są bardzo ostre, a krew na modelu nie zawsze jest elementem pożądanym!

Jeżeli dana część modelu wymaga wycinania wielu "okienek", lub to co ma pozostać jest delikatne (na przykład kabina samolotu, rama przedniego okna samochodu, burta okrętu z wieloma bulajami) - wnętrze części i otwory wycinamy przed wycięciem jej z arkusza.

Siatka kabiny samolotu, lub rama okna samochodu będą wymagały podklejenia folią imitującą szybę. Możemy to sobie ułatwić. Całą część naklejamy na dwustronną taśmę klejącą i dopiero wtedy wycinamy. Po wycięciu , wyretuszowaniu i oderwaniu warstwy zabezpieczającej od spodu można ją nakleić na folię bez używania kleju. Należy przy tym z grubsza nadać najpierw folii przewidywany kształt!

Wycinamy tyle elementów ile przewidujemy skleić w danym dniu. Zapobiegnie to ich ewentualnemu zagubieniu. Wycięte - co dalej?


Retusz


Modele w większości wydrukowane są na papierze białym. Rzadko - ale zdarzają się też drukowane na papierze barwionym w masie - takie nie wymagają retuszowania. Retuszowanie to w dużym skrócie zabarwianie białych krawędzi cięcia na kolor danej części. Model bez retuszu nie wygląda bowiem atrakcyjnie. Zasadniczo retuszujemy zaraz po wycięciu - czasem dopiero po ukształtowaniu. Czym retuszować?

Bardzo wygodne są wszelkiego rodzaju flamastry - dużo kolorów, łatwe w użyciu. Ale mają wadę: po jakimś czasie wskutek działania promieniowania UV (czyli składnika światła dziennego) kolor po prostu znika. Dlatego zastosujmy inny sposób: suche pastele olejne. Nakładamy po prostu smarując nimi krawędź. Można nakładać kilka kolorów i rozcierać je palcem uzyskując odpowiedni odcień. Najbardziej zaawansowani modelarze retuszują farbkami modelarskimi - ale to trudne i nieco czasochłonne, nie każdy klej chce oprócz tego łączyć powierzchnie farbkami pokryte. Efekt jednak jest znakomity. Można również użyć do retuszowania farbek plakatowych lub artystycznych. Retuszować nie trzeba, jeśli decydujemy się na malowanie całego modelu po sklejeniu. Kiedy już wycięte części mają wyretuszowane krawędzie - pora na kolejny krok.


Kształtownie


Najstarsza z modelarskich zasad brzmi: trzy razy przymierz, raz przyklej! Oczywiście przymierzania nigdy za wiele. Kształtowanie kartonu i wyciętych z tego materiału części to bardzo czasochłonne zajęcie. Wymaga cierpliwości, czystych rąk i czasem narzędzi. Postaram się opisać kilka technik które to zadanie ułatwią.

Wszystkie krawędzie , które będą zginane pod kątem należy najpierw paginować. Co to takiego? Otóż karton na którym wydrukowano nasz model nie jest materiałem jednorodnym. Są to połączone ze sobą włókienka celulozy, pomiędzy nimi jest powietrze. Jeśli do narysowanej krawędzi przyłożymy linijkę, a następnie pociągniemy po niej lekko naciskając jakieś niezbyt ostre narzędzie - spowodujemy wygniecenie na rysunku linii prostej - w tym miejscu celuloza powinna ulec sprasowaniu (nie przecięciu !) . Obejrzyjcie dokładnie pudełko po ryżu - krawędzie są właśnie paginowane. Taka linia bardzo ułatwi nam gięcie. Jeśli do gięcia będzie przeznaczona część w postaci długiego paska (przykład: kątownik o długości 200mm i szerokości ramion 3-4mm) to po paginowaniu nie kształtujemy go w rękach - wyszedłby nam łukowato wygięty. Do pomocy weźmy dwie linijki i kilka klamerek do bielizny. Ściskamy nimi linijki, wsuwamy pomiędzy nie nasz kątownik tak by jego połowa wystawała na zewnątrz. Kiedy już jest ustawiony krawędzią gięcia względem krawędzi linijek - linijki ściskamy rękoma trzymając elementem giętym do dołu. Opieramy o blat stołu i naciskamy w dół i od - lub do siebie jednocześnie. W ten sposób równo wygniemy cały kątownik. Można delikatnie poprawić gięcie już po wyjęciu kątownika spomiędzy linijek palcami. Ale trzeba to robić stopniowo - w przeciwnym razie kątownik nie będzie prosty. Czasem zachodzi konieczność wyoblenia małej części (na przykład denko zbiornika powietrza). Sposób na to jest bardzo prosty: część kładziemy na gumce kreślarskiej (drukiem do spodu). Następnie za pomocą narzędzia (kulka, końcówka zatyczki pióra wiecznego, itp.) wykonujemy na niej z lekkim naciskiem spiralne ruchy od środka na zewnątrz. Proste?

Żeby zwinąć część w cylinder postarajmy się namówić nasz karton by zrobił to chętniej. I tak trzeba przeciągnąć część po kancie stołu lub po krawędzi nożyczek (właśnie jak Pani w kwiaciarni zwija spiralki ze wstążek). Karton potem zwija się właściwie sam. Ale jest nieco lepszy sposób, szczególnie dla części o niedużych wymiarach: kładziemy ją na otwartej dłoni i kilka razy wałkujemy prętem (jak ciasto na makaron). W razie potrzeby zmieniamy pręt na coraz mniejszy, aż nasza część będzie zachowywała pożądany kształt. Gdyby od razu zwijać na pręcie o małej średnicy karton będzie się łamał.

Bywa tak ,że dana część składa się z dwóch warstw sklejonych ze sobą stronami niezadrukowanymi. Jeśli jest płaska - proste. Skleić i już. Jednak kiedy jest wyginana - warstwy sklejamy dopiero po ich ukształtowaniu! Poprawne zgięcie sklejonych ze sobą dwóch warstw jest bowiem niestety niemożliwe.

Tych kilka metod pozwoli nam ukształtować każdy element modelu. Ukształtowany przymierzamy, ewentualnie poprawiamy i dopiero na koniec kleimy.


Klejenie


Klejenie wydaje się czynnością prostą. Ale jest prostą tylko wtedy, kiedy nabierzemy chociaż minimum wprawy i zastosujemy odpowiedni klej. Dawniej drukowane modele posiadały na każdym niemal elemencie tzw. skrzydełka. Służyły do zapewnienia właściwej wytrzymałości połączeniom klejonym.

Współczesna chemia wytwarza kleje pozwalające zrezygnować z tych skrzydełek - sklejanie modelu jest o wiele prostsze. Skleja się niemal wszystko "na styk". Generalna zasada brzmi: minimum kleju! Nanosimy tyle kleju, by nie wypływał z obszaru styku i nie brudził modelu. W przypadku dużych odcinków do klejenia sklejamy najpierw punktowo. Potem bez problemu nanosimy klej (np.BCG) na pozostałe fragmenty posługując się nasączonym klejem kawałkiem brystolu. Czas pełnego schnięcia pozwala nam na korygowanie położenia części. Lepiej nanieść mniej kleju niż za dużo! Nic tak nie szpeci modelu jak ślady kleju. Stosując kleje wydzielające intensywny zapach dbajmy o wietrzenie pomieszczenia. Przygotujmy sobie również najpierw szmatkę do wycierania palców z kleju. Jeżeli podklejamy bardzo duże elementy (na przykład pokład lotniskowca) to podklejone arkusze najlepiej umieścić pomiędzy obciążonymi deskami - pozostawić je tam nawet na całą dobę. Pozwoli to na zachowanie płaskiego kształtu i ograniczy wichrowanie powodowane odparowywaniem kleju.

Przed sklejeniem jakiejkolwiek części radzę wypróbować każdy klej, sklejając różne ścinki kartonu i obserwując ich zachowanie pod wpływem kleju. Kiedy już skleimy model - pozostaje jedna czynność.


Lakierowanie


Oczywiście nie jest obowiązkowe. Musimy jednak pamiętać, że nasz model, któremu poświęciliśmy tyle godzin pracy będzie narażony na wiele niekorzystnych dlań czynników. Wspomniane wcześniej promieniowanie UV będzie powodowało blaknięcie kolorów i starzenie papieru. Zmieniająca się ciągle wilgotność powietrza w połączeniu ze zmianami temperatury będzie powodowała rozsychanie modelu. Sami często będziemy brali model do rąk nie zdając sobie sprawy, że nanosimy tym sposobem na nasze dzieło ślady tłuszczu z naszych palców. Na modelu będzie tez osiadał kurz.

Jeśli chcemy, żeby nasze dzieło cieszyło oczy nasze i znajomych nieco dłużej - postarajmy się jakoś je zabezpieczyć. Ideałem jest indywidualna dla każdego modelu gablotka. Sklejona jak akwarium ze szkła lub z tworzywa sztucznego. Dodatkowo zabezpieczy nasz model przed sytuacją, kiedy to pokazujemy model znajomym , a oni mówią: - to jest z papieru? Niemożliwe! - i starają się ścisnąć każdy jego element palcami. Dobra byłaby oszklona witrynka. Ale wiem, że nie zawsze jest to możliwe. Zatem polecam metodę zdecydowanie najprostszą: lakierowanie. Warstewka lakieru spowoduje, że barwy będą bardziej soczyste, dodatkowo wzmocni konstrukcję modelu. Będzie o wiele łatwiej po prostu zdmuchnąć z niego osiadający kurz. Lakierować możemy na kilka sposobów. Niektóre elementy trzeba będzie polakierować jeszcze w czasie ich sklejania, a niektóre (na przykład linki w modelu okrętu) przed lakierowaniem ochronić. Technikę nanoszenia lakieru dobieramy w zależności od naszych możliwości i potrzeb. Możemy użyć aerografu, pędzelka lub farby w aerozolu. Jednak najważniejszy jest wybór odpowiedniego lakieru. Żeby Wam to ułatwić krótko opiszę najważniejsze ich rodzaje : Lakiery ftalowe - długoschnące, powodują żółknięcie modelu po jakimś czasie. Mają intensywny zapach. Lakiery Nitro - szybkoschnące, łatwo się nimi maluje chociaż trzeba nanosić kilka warstw. Istnieje modelarska odmiana takiego lakieru, mianowicie Nitrocellon. Służy do impregnacji poszyć modeli latających. Nie polecam tych lakierów do modeli kartonowych ze względu na ich wadę: powodują bardzo silne napięcie powierzchniowe - po kilku dniach pomalowany nimi model kartonowy zacznie zmieniać swoja geometrię, jego powierzchnie mogą ulec pofałdowaniu. Werniks - wiele dzieł wybitnych malarzy przetrwało całe stulecia, bo właśnie werniksem były pokryte. Wzmacnia strukturę kartonu i nadaje jej jedwabisty połysk. Godny polecenia. Lakiery akrylowe - wodorozcieńczalne, zatem należy malować nimi model wykonany z kartonu ostrożnie, cienkimi warstwami. Do nabycia w małych puszkach. Łatwo się nimi maluje, nie wydzielają zapachów. Występują jako błyszczące, satynowe i matowe. Sam używam właśnie takiego lakieru (do podłóg) i jestem zadowolony. Lakiery specjalne - w sklepach komputerowych można nabyć lakiery w aerozolu, służące do impregnacji i lakierowania wydruków z drukarek atramentowych. Są to lakiery opracowane specjalnie do papieru - zatem jak najbardziej można ich używać w naszym celu.


Skleiliśmy nasz pierwszy model kartonowy. Na pewno każdy będzie dumny ze swego dzieła. Nawet, jeśli nie wszystko wyszło tak jakbyśmy chcieli. Zaczynamy się rozglądać za następnym! Prawda że to wciąga?

c.d.n.




ABC modelarstwa kartonowego J

Jak można samemu przerabiać modele - polemika na artykuł p.Rabajczyka z FK#08.

Autor: Jerzy Proński

Powrót do spisu treści

Dzień dobry,

Pan Ratajczyk napisał "Chodzi mi konkretnie o nasze kartoniarskie główne zalety - możliwość super realistycznego nadania kamuflażu . Łącznie z nitami, oznakami, śladami eksploatacji i z całą resztą. -Żaden plastikowiec tego nie da rady zrobić. Ale jest jedno ale, oni sobie mogą pomalować model jak tylko chcą, i każdy jest niepowtarzalny."

Coś mi się wydaje, że Pan Roman ma trochę złe mniemanie o modelarstwie plastikowym. Prawdą jest, że materiałem wyjściowym jest model z pudełka, który wielu modelarzy klei jak leci. Jest też całkiem potężna grupa, ktora stara się zrobić kowersje lub pomalować model w/g własnego uznania. Na ogół wybiera się interesujące zdjęcie i w/g niego, bardziej lub mniej udanie wykonuje się model. Bardzo często powstają małe dzieła sztuki, z wieloma dodatkami waloryzującymi, zmienionym w stosunku do instrukcji malowaniem i oznakowaniem. Równiez wykonywane są nity i ślady eksploatacji. Na bazie gotowca tworzy się wersje typu podstawowego, w wyniku tych prac często model zawiera tylko kilka elementów zestawu wiele elementów wykonuje się samodzielnie, co akurat w przypadków konkursów kartonowych jest zabronione..

Umiejętne sfotografowanie modelu pozwala na to , ze model do złudzenia odwzorowuje oryginał. Sam kiedyś w mlodosci kleiłem modele kartonowe, denerwowała mnie trudność /np w samolotach/ zachownia ciąglości lini obrysu bez uskoków. Brak możliwości w kartonie, odejścia od wersji zdobnictwa proponowanej przez wydawnictwo. To spowodowało, że gdy tylko pojawiły się w Polsce modele plastikowe, z radością zająłem się tą dziedziną modelarstwa. Byłem kilkakroć na konkursach modelarstwa kartonowego i poza nielicznymi wyjątkami oglądałem w/w wady.

Piszę tych kilka słow nie mając na celu deprecjacji tej gałęzi modelarstwa, kazdy niech robi to co mu sprawia przyjemnośc i co kocha. Nie należy jednak z lekceważeniem wypowiadać się o innych dziedzinach modelarstwa. Głowna teza wypowiedzi Pana Romana jest szalenie niezgodna z rzeczywistością. Życzę wszystkim modelarzom kartonowym, by w swej pracy dorównali modelarzom plastikowym.


www.konradus.com Get Firefox!